Miejsko – Gminna Biblioteka Publiczna w Żabnie przy współpracy z Biurem Edukacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie zaprasza na wystawę „POLACY NA SYBERII”.
Wystawa ma na celu przybliżenie historii zsyłek Polaków na „nieludzką ziemię”. Pierwsze wywózki miały miejsce podczas konfederacji radomskiej. Kolejne fale zesłań znaczyły zrywy wolnościowe: konfederacja barska, insurekcja kościuszkowska, powstanie listopadowe i styczniowe, rewolucyjne ruchy w latach 1905 – 1906. Ich ofiarami byli uczestnicy walk zbrojnych lub działań konspiracyjnych. Carskie metody zostały udoskonalone przez władze komunistyczne. W latach 1936 – 1937 wywieziono do Kazachstanu prawie ćwierć miliona Polaków z przedrozbiorowych Kresów Wschodnich Rzeczpospolitej. Po agresji sowieckiej 17 września 1939 r. na ogromną skalę rozpoczęła się eksterminacja ludności polskiej. Nastąpiły masowe deportacje całych rodzin. 10 lutego, 13 kwietnia, w czerwcu i lipcu 1940 r. oraz w maju i czerwcu 1941 roku wywieziono – według danych polskich władz emigracyjnych – około miliona osób cywilnych; dokumenty rosyjskie mówią o 320 tys. Po podpisaniu umowy Sikorski – Majski dziesiątki tysięcy ludzi gromadziły się w miejscach formowania armii gen. Władysława Andersa. Powstawały polskie szkoły, sierocińce, domy starców i inwalidów. W czasie „paszportyzacji” NKWD odbierało dokumenty potwierdzające polskie obywatelstwo, a następnie zmuszało ludzi do przyjmowania dokumentów sowieckich. Po powstaniu Związku Patriotów Polskich otwarła się furtka dla deklarujących polskość. Ogłoszono nabór do Wojska Polskiego. Rodziny otrzymały status rodzin wojskowych i dokumenty, które w przyszłości miały umożliwić im powrót do Polski. Kiedy Armia Czerwona wkroczyła na tereny Rzeczpospolitej, zsyłki do łagrów objęły żołnierzy AK i ludność cywilną z Kresów. W ramach akcji repatriacyjnej lat 1945-1946 i 1955-1959 do Polski powróciły setki tysięcy osób.
Losy Polaków na Syberii to temat rozległy, wielowątkowy i różnorodny. Ma on swą długą historię. Ofiarami zsyłek byli głównie mężczyźni, uczestnicy walk zbrojnych lub działań konspiracyjnych. Rządy komunistyczne na Kremlu udoskonaliły metody walki z politycznymi przeciwnikami. Wywożono wtedy na Sybir tysięczne rzesze ludności cywilnej - kobiety, starców i dzieci. Zgromadzone na wystawie fotografie przybliżają tragiczne wydarzenia tamtych lat.
Trzeba nam więcej wiedzieć o Polsce jej losach, jej historii i dniach, które są efektem tamtych zdarzeń. W ten sposób oddajemy hołd tym, którzy za nią oddali niewinnie życie. Na ekspozycje „POLACY NA SYBERII” składają się liczne plansze z fotografiami, dokumentami, zapiskami obrazującymi dramatyczną historię wywózek naszych rodaków na Wschód.
Wystawa czynna jest do końca października w godzinach pracy Biblioteki.
